Czy istnieje alternatywa dla kolonoskopii? Dla wielu osób kolonoskopia to badanie z grupy tych, którymi straszy się znajomych (na szczęście nie dzieci!). Często w rozmowach używa się słowa kolonoskopia jako czegoś bardzo poniżającego, nieprzyjemnego, bolesnego, czy wręcz odrażającego. Najczęściej mówią tak osoby, które nigdy takiego badania nie miały, lub próbowały dowiedzieć się czegoś więcej z szeroko pojętego „Internetu”.
Na forach internetowych często wypowiadają się osoby, dla których badanie było wyjątkowo nieprzyjemnym przeżyciem. Jak zatem jest naprawdę z tą kolonoskopią?
Przede wszystkim wskazania. Po pierwsze musimy sobie uświadomić, że badanie to wykonujemy z określonego powodu. Zwykle o konieczności wykonania badania decyduje lekarz. Oznacza to, że zgłosiliśmy się z uciążliwymi, czasem długotrwałymi i nierzadko wstydliwymi dolegliwościami.
Zdarza się też, że dolegliwości wydają się błahe, ale ostrożność nakazuje wykluczenie poważniejszych chorób w jelicie grubym.
Czasem badanie wykonujemy w ramach tzw. przesiewu- czyli u osób po 50 r.ż bez istotnych objawów. Badanie takie ma na celu poszukiwanie i usuwanie polipów (wyniosłości śluzówki) jelita grubego, które mogą mieć tendencję do niekontrolowanego wzrostu i złośliwienia, czyli przekształcania się w chorobę nowotworową.
Po drugie pacjent skierowany na kolonoskopię powinien mieć pełną świadomość tego, na czym badanie polega, jakie są alternatywy i najważniejsze- czy nie będzie narażony na nieprzyjemności.
Badanie polega na zbadaniu jelita grubego (czyli organu rurowego długości około 100-150cm) giętkim endoskopem (zaawansowanym urządzeniem z zamontowaną kamerą, oświetleniem, możliwością płukania i odsysania treści oraz z możliwością wprowadzania dodatkowych narzędzi). Dzięki temu mamy możliwość dokładnego obejrzenia około 90% powierzchni śluzówki jelita. W trakcie badania zwykle oceniamy również końcowy odcinek jelita krętego.
Alternatywa dla kolonoskopii
Alternatywami dla kolonoskopii są m.in. wlew doodbytniczy (kontrastowy) oraz wirtualna kolonoskopia i enterografia TK (rodzaje badań tomografii komputerowej). W niektórych przypadkach do badania jelita grubego można wykorzystać również specjalną kapsułkę.
Dlaczego więc lekarze ciągle kierują pacjentów na kolonoskopię? Kolonoskopia jako jedyna umożliwia dokładne zbadanie śluzówki (wyściółki) jelita, nawet w przypadku obecności niewielkiej ilości zanieczyszczeń. W przypadku wykrycia zmian patologicznych często możliwe jest ich natychmiastowe usunięcie i przesłanie do badania histopatologicznego (mikroskopowego). Pozostałe metody diagnostyczne często nie pozwalają odróżnić struktur patologicznych od zanieczyszczeń, a co najważniejsze- w przypadku stwierdzenia patologii- wymagają potwierdzenia w kolonoskopii i biopsji.
Jakich nieprzyjemności należy się spodziewać w trakcie badania jelita grubego? Do wszystkich wymienionych metod diagnostycznych jelita grubego konieczne jest odpowiednie przygotowanie jelita.
Polega ono na piciu preparatu przeczyszczającego. Ilość wypitego roztworu ma często bezpośredni wpływ na jakość przygotowania do badania. Z przygotowaniem do kolonoskopii możemy poradzić sobie rozkładając przygotowanie na dwa dni, chłodząc preparat lub dodając do niego kilka kropel soku z cytryny lub np. syropu malinowego.
Czy kolonoskopia będzie bolała? Dla osób faktycznie obawiających się bólu czy wstydu istnieje możliwość wykonania badania z udziałem anestezjologa. Wówczas jedyną nieprzyjemnością jest ukłucie konieczne do założenia tzw. wenflonu. Następnie następuje błogi sen, a pacjent budzi się, gdy badanie dobiega końca.
Czy zatem kolonoskopia z udziałem anestezjologa to jedyna opcja na komfortowe przeprowadzenie badania? Zdecydowanie nie- większość badań wykonujemy bez udziału anestezjologa. Od momentu spotkania z pacjentem dbamy o jego komfort i dobre samopoczucie. Badanie można wykonać bez podawania jakichkolwiek leków, ale często dla komfortu pacjenta podajemy leki przeciwbólowe i przeciwlękowe.
Dolegliwości w trakcie badania zależą od układu jelita (ilości zakrętów i Ew. obecności zrostów jelitowych) oraz od współpracy na linii lekarz-pacjent.
W przypadku dużej ilości zakrętów w jelicie, powodujących znaczny dyskomfort zwiększamy dawki leków przeciwbólowych, zmieniamy pozycję, w jakiej pacjent leży, lub delikatnie uciskamy brzuch. W każdym momencie badania możemy zaproponować pacjentowi przerwę i chwilowy odpoczynek.